ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ
Η ελεημοσύνη ως ορισμός είναι η ανιδιοτελής προσφορά προς τον συνάνθρωπό μας, ο οποίος είναι εμπερίστατος. Είναι με άλλα λόγια η έμπρακτη εκδήλωση αγάπης προς τον πλησίον. Σημαίνει ότι σπλαχνίζομαι και ελεώ κάποιον. Για τον χριστιανό η ελεητική στάση έναντι του πλησίον είναι εντολή του ίδιου του Κυρίου. Η απόλυτη έννοια της φιλανθρωπίας και ελεημοσύνης είναι η εικόνα του ιδίου του Θεού. Ο Θεός από άκρα φιλανθρωπία και συγκατάβαση δημιούργησε τον κόσμο. Η αγάπη του Θεού ήταν το κίνητρο για τη δημιουργία του κόσμου και του ανθρώπου. Ο άνθρωπος ως η κορωνίδα της δημιουργίας του Θεού δέχεται από αυτόν της ευεργετικές του δωρεές. Απολαμβάνει ο άνθρωπος όλα τα υλικά αγαθά, τα οποία με φιλανθρωπία του τα παρέχει ο ελεήμων Θεός.
Αλλά και στη συνέχεια παρά την πτώση και αποστασία του ανθρώπου, η φιλανθρωπία του Θεού δεν παύει να υφίσταται. Αντίθετα κορυφώνεται με την ενανθρώπηση του Υιού του, του Ιησού Χριστού και την σταυρική του Θυσία, που λυτρώνει τον άνθρωπο από την φθορά και τον θάνατο. Αλλά και η αποστολή του Αγίου Πνεύματος στον κόσμο που ζωογονεί πλέον την κτίση ολόκληρη είναι εκδήλωση φιλανθρωπίας του Θεού. Κατά το πρότυπο αυτό λοιπόν του Τριαδικού Θεού οφείλει και ο κάθε πιστός άνθρωπος να καλλιεργεί την αρετή της ελεημοσύνης.
Στην Αγία Γραφή ο ίδιος ο Θεός παρουσιάζεται ως ελεήμων και οικτίρμων, ως Θεός των οικτιρμών και του ελέους, ενώ οι λέξεις «ελεημοσύνη», «ελεώ» και «έλεος» συναντώνται στην Κ. Διαθήκη δεκάδες φορές. Το ίδιο συμβαίνει και στους Πατέρες και στην υμνολογία της Εκκλησίας μας, όπου στα περισσότερα τροπάρια ο Θεός αποκαλείται «ελεήμων»», «οικτίρμων» και «φιλάνθρωπος». Θα έλεγε κανείς ότι αυτό που χαρακτηρίζει το Θεό είναι το έλεος, ή ότι ο Θεός αποκαλύπτεται στον άνθρωπο με τον τρόπο του ελέους Του και ζητεί και από εμάς να ζούμε με τον θεϊκό τρόπο, δηλαδή να είμαστε οικτίρμονες και λεήμονες. Αλλά και η ίδια η σωτηρία του ανθρώπου είναι έργο του θείου ελέους.
Ακολουθώντας αυτή τη χριστιανική διδασκαλία και πράξη, οι γνήσιοι χριστιανοί σε όλες τις εποχές υπήρξαν ελεήμονες και φιλάνθρωποι και η ελεημοσύνη αποτελούσε πάντοτε μια από τις αρετές του «καλού» χριστιανού. Ωστόσο, εδώ ημιουργήθηκαν διάφορες παρεξηγήσεις τόσο από την πλευρά των ίδιων των χριστιανών, όσο και από την πλευρά των μη χριστιανών, αυτών που είδαν με κριτικό μάτι τη χριστιανική ηθική. Οι χριστιανοί σταδιακά απομακρυνθήκαμε από το αληθινό περιεχόμενο της έννοιας του «ελέους» και είδαμε την ελεημοσύνη ως ένα απλό θρησκευτικό «καθήκον» που απέρρεε από τη διδασκαλία του Χριστού· ως μια πράξη που λειτουργούσε απενοχοποιητικά για τον καθένα μας, καθώς «τακτοποιούσε» τη συνείδησή μας και μας απάλλασσε από τυχόν ενοχές για τις τεράστιες αδικίες που συνέβαιναν γύρω μας και για τις οποίες πολύ λίγο ενδιαφερόμαστε. Ήταν ένας εύκολος τρόπος, για να θεωρούμαστε «καλοί»και «ενάρετοι» άνθρωποι. Οι χριστιανοί σήμερα αντιμετωπίζουμε την ελεημοσύνη σαν ένα καθήκον που επιβάλλεται από την Εκκλησία και εξαντλείται στην προσφορά του περισσεύματος, αυτού δηλαδή που δεν έχουμε ανάγκη ή το έχουμε «για πέταμα», και όχι ως μια ιδιότητα που εκπορεύεται από το ίδιο το «είναι» μας, το οποίο έχουμε μεταμορφώσει ζώντας κατά μίμηση της ζωής του Θεού. Με τη ζωή μας δεν αποζητούμε να αλλάξουμε τον κόσμο, αλλά να εκτελέσουμε απλώς ένα επιβαλλόμενο καθήκον· δεν αγωνιζόμαστε για τη μεταμόρφωση του κόσμου εν Χριστώ, αλλά ενδιαφερόμαστε για το πώς θα νιώσουμε ίσως ωραία, κάνοντας ελεημοσύνη, αφήνουμε όμως τον κόσμο βυθισμένο στην αδικία. Από βαθύ πνευματικό αίτημα η ελεητική στάση μετεβλήθη σε μέσον ψυχολογικής αναπλήρωσης και από πράξη με εκκλησιαστικό περιεχόμενο κατάντησε μια ατομική αρετή.
Από την άλλη μεριά, όσοι βρίσκονται μακριά από την Εκκλησία, κυρίως οι πολιτικοποιημένοι συνάνθρωποί μας, αντιμετώπισαν αυτού του είδους την ελεημοσύνη κριτικά και κατηγόρησαν την Εκκλησία και τους χριστιανούς ότι με την ελεημοσύνη μπορεί να προσφέρουν μια προσωρινή ανακούφιση στους φτωχούς, αφήνουν όμως ανέγγιχτες τις αιτίες που δημιουργούν τη φτώχεια, την ανέχεια, την αδικία, την ανισότητα. Το ζητούμενο, επομένως, είναι να ξαναβρούμε το αληθινό νόημα της ελεημοσύνης τόσο για μας τους ίδιους, όσο και για να δώσουμε απάντηση στις αιτιάσεις εκείνων που κατηγορούν τους χριστιανούς για το θέμα
αυτό.
Πρώτα-πρώτα, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι η ελεημοσύνη, όπως την ξέρουμε και όπως την ασκεί η Εκκλησία μας, δεν είναι καθόλου απορριπτέα, επειδή με αυτήν έχουν ωφεληθεί ποικιλοτρόπως εκατομμύρια άνθρωποι. Το φιλανθρωπικό έργο της Εκκλησίας μας συντηρείται εν πολλοίς χάρη στην ελεημοσύνη των χριστιανών, μέσω της οποίας, ειδικά στις δύσκολες μέρες που ζούμε, χιλιάδες άνθρωποι βρίσκουν φαγητό, ρούχα και στέγη. Ωστόσο, είναι απαραίτητο να βρούμε το αληθινό νόημά της, ώστε να καταλάβουμε ότι η σωτηρία μας δεν είναι αποτέλεσμα της τήρησης ενός θρησκευτικού καθήκοντος, όπως η ελεημοσύνη, αλλά κάτι πολύ βαθύτερο και ουσιαστικότερο.
Η λέξη «ελεημοσύνη σημαίνει καταρχάς το έλεος, τον οίκτο κι έπειτα τη βοήθεια προς τους φτωχούς. Ελεήμων, λοιπόν, είναι ο άνθρωπος που αισθάνεται και δείχνει έλεος, ο οικτίρμων, ο εύσπλαχνος. Για να δείξει όμως ο άνθρωπος έλεος, συμπάθεια και ευσπλαχνία προς τον άλλο άνθρωπο και πλησίον του, θα πρέπει να είναι γεμάτος αγάπη, να ζει, δηλαδή, τη ζωή του Θεού. Η ελεημοσύνη, με άλλα λόγια, είναι μια έκφανση της αγάπης μας προς το συνάνθρωπό μας, είναι η εκπύρωση της αγάπης που καίει την καρδιά μας, είναι μίμηση της αγάπης του Θεού προς τον άνθρωπο, αυτής της αγάπης που έφτασε ως το σταυρό και το θάνατο. Έτσι, η ελεημοσύνη δεν είναι απλώς μια καλή πράξη, αλλά η φανέρωση της καλής αλλοίωσης που έχει γίνει εντός μας, της μεταμόρφωσης της ζωής μας εν Χριστώ, γεγονός που μας ωθεί, χωρίς κανένα άλλο κίνητρο (θρησκευτικό, κοινωνικό ή ψυχολογικό), να στραφούμε προς τον άλλο άνθρωπο, προς τον πλησίον μας, και να του δείξουμε ποικιλοτρόπως το έλεος και την ευσπλαχνία μας. Μια τέτοια στάση μάς συνδέει κατευθείαν με την ίδια την ουσία του χριστιανικού αγαπητικού και ελεητικού ήθους και μας απαλλάσσει από ιδέες αυτοδικαίωσης ή σωτηρίας τάχα μέσω των «αρετών» μας. Μας βγάζει από τα όρια της ιδέας της ατομικής σωτηρίας και μας βοηθά να ανοιχτούμε στον ορίζοντα του Θεού και να δούμε την ελεημοσύνη πολύ ευρύτερα.
Course Features
- Lectures 9
- Quizzes 0
- Duration 3 hours
- Skill level All levels
- Students 0
- Assessments Yes
-
Η αρετή της Ελεημοσύνης και οι προϋποθέσεις της
-
Πρότυπο Ελεημοσύνης ο Χριστός
-
Τον τρόπο μας τον δίνει η Εκκλησία
-
Τα βασικά συστατικά της Ελεημοσύνης
-
Η ανταμοιβή ανάλογα με το μέγεθος της Ελεημοσύνης
-
Η ελεημοσύνη απέναντι στις κοινωνικές αδικίες
-
Ελεημοσύνη και Φιλανθρωπία
-
Οι καρποί της Ελεημοσύνης
-
«Πνευματική» Ελεημοσύνη